De Facebookpost
Naar aanleiding van de zelfmoord van een gepeste jongen en de daarop volgende collectieve verontwaardiging, schreef ik een stuk over mijn kijk op, mening over en ervaring met pesten. Ik ben jarenlang gepest, maar heeft ook elf jaar voor de klas gestaan als lerares Nederlands. Beide kanten heb ik dus meegemaakt.
Deze Facebookpost werd vaak gedeeld en de tekst werd in de Heerenveense Courant geplaatst. Scroll verder voor links.
RTL Nieuws en Heerenveense Courant
RTL Nieuws interviewde me naar aanleiding van de Facebookpost telefonisch over mijn verhaal. De volgende dag verscheen dit artikel waarin mijn punt over pesten herhaald wordt.
Hierna plaatste de Heerenveense Courant de oorspronkelijke tekst met de intro van RTL erbij.
De tekst
Gepest én docent
Naar aanleiding van de recente zelfmoord van een gepeste jongen en de daarop volgende collectieve verontwaardiging, wil ik dit verhaal vertellen.
Ik ben gepest. Van groep 3 tot en met de 2e klas van de middelbare school.
Ik was docent. Elf schooljaren lang. Op verschillende middelbare scholen.
Dit is mijn kijk op, mening over en ervaring met pesten, maar de beide kanten.
Gepest
Het was de jaren negentig en ik was lelijk en raar. Aldus mijn schoolgenoten. Ik werd op het schoolplein door een groep jongens snoeihard bekogeld met sneeuwballen, terwijl de meester met pleinwacht toekeek. Mijn gymkleren werden aan het klimrek gehangen en bekogeld met modder, terwijl de meester met pleinwacht toekeek. Ik werd geslagen, bespuugd, gestompt, uitgescholden en geschopt op het schoolplein terwijl de meester met pleinwacht toekeek. Tot op de dag van vandaag begrijp ik niet hoe je zulke dingen níet kunt zien gebeuren vlak voor je neus. Ik heb dat de school, maar vooral die bewuste meester enorm kwalijk genomen. Waarom deden ze niks?
Elke dag was ik bang om naar school te moeten. Ik stond in de pauze alleen in een hoek, zodat mijn rug gedekt was. Na schooltijd werd ik opgewacht en getreiterd, bedreigd, nog meer gestompt, geschopt en geslagen en ook ik heb op het punt gestaan zelfmoord te plegen toen ik op mijn negende ontdekte wat dat überhaupt was. “Je kunt ervoor kiezen om te stoppen met leven?” dacht ik, “Dat dit allemaal stopt? Goh…” Ik had alle medicijnen die we in huis hadden al naar mijn slaapkamer gehaald. Ik wilde niet meer. Toch heb ik die uiteindelijk weer teruggelegd in de kast. Ik durfde niet.
Toen werd ik volwassen, maar mijn pesters ook. Je raadt het al; zij hebben geen flauw idee van hoe erg ze mijn leven, geluk en zelfvertrouwen beschadigd hebben. De meisjes die boterhammen naar mijn hoofd gooiden en me uitscholden in de brugklas, heb ik inmiddels op Facebook. De jongen die me opwachtte en me sloeg tot ik huilde, gaf me drie zoenen en vroeg hoe het met me ging toen ik hem tegenkwam 10 jaar na het pesten. In de jaren negentig was er nog geen internet, dus cyberpesten is me gelukkig bespaard gebleven. Maar pesters snappen. het. niet. De mijne in ieder geval niet. Maar er is meer aan de hand met pesters en pesten in het algemeen.
Docent
Hoewel ‘school’ van 1989 tot en met 1999 voor mij de hel op aarde was, ben ik tóch lerares Nederlands geworden en kwam ik aan de andere kant van het klaslokaal te staan. Je kunt je voorstellen hoe alert en fel ik op pesten was na al mijn ervaringen en verdriet! Ik had ogen in mijn achterhoofd en oren als van een vos, geloof me. Maar nu komt dus het probleem: het gebeurt niet waar je bij bent. De pesters pesten niet waar een leerkracht bij is. Joh! Je kunt vermoedens hebben, geruchten horen, maar zolang je geen harde bewijzen hebt of pesters kunt betrappen, heb je niks. Gepesten gaan namelijk niet graag ‘klikken’, omdat ze het dan na school drie keer zo hard terugkrijgen. Dat weet ik uit ervaring. Je kunt wel tien anti-pestprotocollen opzetten en elke week het onderwerp behandelen, maar zolang pesters niet door hebben wat ze een ander aandoen én vaak niet eens zelf beseffen dat ze aan het pesten zijn, gaat er niks veranderen. Dan roept iedereen, zoals nu ook weer van: “Dit kan niet! Hier moet iets aan gedaan worden! Kinderen moeten zich veilig voelen!” Het zijn goed bedoelde, maar lege woorden.
Ik wil een lans breken voor alle scholen die echt wel van goede wil zijn, die écht hun best doen om pesten te voorkomen, het bespreekbaar te maken en proberen hun leerlingen zich veilig te laten voelen op school. Maar het is niet zo simpel als sommige mensen denken. Lesgeven is verre van uitleggen wat een naamwoordelijk gezegde is en je leerlingen oefeningen laten maken. Het is aanvoelen, meedenken, inspelen, activeren, opvoeden, motiveren, observeren en aansturen. Ga eens voor een klas van 30 pubers staan waarvan er 4 een gedragsprobleem hebben, 4 dyslectisch zijn, 4 faalangstig zijn, 2 adhd hebben, 2 add hebben, 4 op een te hoog niveau zitten, 4 op een te laag niveau zitten, 4 chronisch hun huiswerk niet bij zich hebben en 2 de helft van de tijd absent zijn. Dit overdrijf ik nu natuurlijk om mijn punt te maken, maar het is pittig. Er wordt van jou als docent wèl verwacht dat je al die verschillende karaktertjes individueel lesgeeft, coacht en aandacht geeft, maar dat je in de tussentijd permanent overzicht houdt op het gedrag in de klas. Je kunt je uiterste best doen als docent, maar geloof me, het pesten gebeurt. niet. onder. je. neus. In elf schooljaren heb ik het één keer kunnen zien en die pester heb ik toen verbaal op de gang zó hard aangepakt, dat hij begon te huilen. Hij heeft zich de rest van het schooljaar keurig gedragen. Ik heb aan de jongen die gepest werd gevraagd of het nog gebeurde, maar hij zei van niet. En daar heb je een tweede probleem. Hij zéi van niet. Al helemaal als het pesten online gebeurt, heb je er geen zicht op, want je zit niet met je leerlingen op social media. De enigen die daarbij mee kunnen kijken zijn in mijn ogen de ouders, maar ook zij lopen tegen min of meer dezelfde problemen aan. Je ziet maar een fractie van wat er écht gebeurt.
Van nature11
Mijn punt is dit: zolang pesters niet beseffen wat ze doen, of er gewoon lak aan hebben en scholen écht niet meer dan hun best kunnen doen, zal pesten nooit ophouden. Pesten is er altijd geweest en het zal er altijd zijn. Waarom? Omdat het in de natuur van de mens zit. Bij dieren gebeurt het ook, om een rangorde te bepalen, maar mensen zijn te slim en te inventief. Dan slaat het door. Sommige mensen zijn trouwens gewoon van nature pesters; dat kun je merken omdat er op de werkvloer keihard verder gepest word, door volwassenen van wie je denkt dat die wel beter weten. Nee. Pesters willen macht over een ander, indruk maken of niet zélf slachtoffer worden. Het is een verschijnsel van alle leeftijden helaas. Ik zeg dit nu zo hard, omdat mensen dat moeten beseffen. Wegkijken is onvergeeflijk, maar ook een instinctieve reactie. Samen sta je sterk, maar het is niet zo makkelijk helaas. Op het moment dat men dúrft in te grijpen, zal er pas wat veranderen.
Ik heb beide kanten van het pesten meegemaakt, en ik kan je vertellen dat er geen pasklaar antwoord is, hoe verontwaardigd we ook zijn. Laat gepesten weten dat ze niet alleen zijn, dat ze er niet alleen voor staan. Bevorder de weerbaarheid en probeer kinderen in te laten zien hoe schadelijk ‘grapjes’ kunnen zijn. Het zal lang niet bij alle kinderen binnenkomen, maar elke leerling die stopt met zijn ‘geintjes’ is er eentje en elk kind dat niet meer bang naar school gaat elke dag is er eentje. Om voor mezelf te spreken; dat zwakke vogeltje dat met tranen in haar ogen naar school liep bestaat niet meer. Ik ben nu een gelukkige en sterke vrouw, al zit ik nog steeds het liefst met mijn rug naar een muur. Dat sluimerende gevoel van onveiligheid is dankzij mijn pesters verankerd in mijn karakter. Ik ben erg blij dat er steeds meer aandacht voor pesten komt en dat het steeds bespreekbaarder wordt. Kinderen zouden niet aan zelfmoord moeten denken door wat anderen doen en zeggen. Maar besef wel hoe moeilijk het is om pesten aan te pakken en dat het simpelweg niet uit te roeien valt.